Το ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα με το ακρωνύμιο GREENART (GREen ENdeavor in Art ResToration), συνολικού προϋπολογισμού 4.155.575,00€ και διάρκειας 36 μηνών, εντάσσεται στην κατηγορία ευρωπαϊκών δράσεων HORIZON-RIA για τη διατήρηση και ενίσχυση της πολιτιστικής κληρονομιάς με προηγμένες ψηφιακές τεχνολογίες και τη χρήση υλικών. Σκοπός του προγράμματος είναι η πρόταση καινοτόμων λύσεων βασισμένων σε πράσινα και βιώσιμα υλικά αλλά και μεθόδους για τη διατήρηση, τη συντήρηση και αποκατάσταση της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Τον συντονισμό και επιστημονική ευθύνη από πλευράς ΠΑΔΑ έχει η κ. Αθηνά Γεωργία Αλεξοπούλου, Kαθηγήτρια, Διευθύντρια του Ερευνητικού Εργαστηρίου ARTICON Lab του Τμήματος Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης της Σχολής Εφαρμοσμένων Τεχνών και Πολιτισμού του Ιδρύματος.
Η ερευνητική ομάδα του ΠαΔΑ απαρτίζεται από μέλη των εργαστηρίων:
- ARTICON Lab: Ανάδειξης – Συντήρησης Εικαστικών Έργων, Βιβλιακού & Αρχειακού Υλικού της Σχολής Εφαρμοσμένων Τεχνών και Πολιτισμού
- SEA Lab: Ήπιων Μορφών Ενέργειας και Προστασίας Περιβάλλοντος του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών της Σχολής Μηχανικών
- OPS Lab: Αριστοποίησης Παραγωγικών Συστημάτων του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών της Σχολής Μηχανικών
Ο Πρύτανης του ΠΑΔΑ Καθηγητής Παναγιώτης Ε. Καλδής συγχαίρει την Καθηγήτρια Αθηνά Γεωργία Αλεξοπούλου και τους συνεργάτες της για την διεθνή ανταγωνιστική επιτυχία τους για το συγκεκριμένο πρόγραμμα προστασίας και συντήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς με την χρήση νέων μεθόδων και υλικών φιλικών προς το περιβάλλον, επισημαίνοντας ταυτόχρονα την ιδιαίτερη αξία του στην ενδυνάμωση του ΠΑΔΑ ως πράσινου πανεπιστημίου, αλλά και την προσφορά του στην προστασία του περιβάλλοντος και του πολιτισμού.
Η ευρωπαϊκή πολιτιστική κληρονομιά είναι ένας κρίσιμος πόρος που πρέπει να διατηρηθεί, να συντηρηθεί και να είναι προσβάσιμος, για να αντιμετωπιστεί η υποβάθμιση που ενισχύεται από δυσμενείς περιβαλλοντικές συνθήκες και κλιματικές αλλαγές. Οι μεθοδολογίες συντήρησης στερούνται ανθεκτικότητας, βιωσιμότητας και οικονομικής αποδοτικότητας και βασίζονται συνήθως σε διαδικασίες που καταναλώνουν ενέργεια ή σε υλικά μη φιλικά προς το περιβάλλον. Αντιμετωπίζοντας αυτά τα ζητήματα, το ερευνητικό πρόγραμμα GREENART αναζητά και προτείνει νέες λύσεις βασισμένες σε πράσινα και βιώσιμα υλικά και μεθόδους, για τη συντήρηση, διατήρηση και αποκατάσταση της πολιτιστικής κληρονομιάς:
1) Προστατευτικές επικαλύψεις βασισμένες σε πράσινα υλικά από απόβλητα και φυτικές πρωτεΐνες, με ιδιότητες αυτό-ίασης και αναστρεψιμότητας, με πιθανή ενίσχυση της λειτουργικότητάς τους με οργανικά/ανόργανα νάνο-σωματίδια για την ανάπτυξη συμπεριφορών δέσμευσης των πτητικών οργανικών ενώσεων, συμπεριφορών φραγής και συμπεριφορών ενάντια στη διάβρωση.
2) Αφρούς και υλικά συσκευασίας κατασκευασμένα από βιοαποδομήσιμα/κομποστοποιήσιμα πολυμερή από ανανεώσιμες πηγές (πολύουρεθάνες και φυσικές ίνες) για τον έλεγχο της θερμοκρασίας και της σχετικής υγρασίας (T/RH).
3) Στερεωτικά βασισμένα σε φυσικά πολυμερή από ανανεώσιμες πηγές, για την μηχανική ενίσχυση φθαρμένων και ευαίσθητων τεκμηρίων.
4) Γέλες και υγρά καθαρισμού προερχόμενα από τα πιο προηγμένα συστήματα που διατίθενται αυτή τη στιγμή στους συντηρητές, βελτιώνοντάς τα σύμφωνα με την πράσινη και κυκλική οικονομία.
5) Λύσεις πράσινης τεχνολογίας για την μη επεμβατική παρακολούθηση της Πολιτιστικής Κληρονομιάς έναντι των ρύπων και των περιβαλλοντικών μεταβολών. Η αξιολόγηση και η μοντελοποίηση του κύκλου ζωής θα ευνοήσουν τη δημιουργία προσιτών λύσεων ασφαλών για τους τεχνίτες, τους χειριστές και το περιβάλλον και θα ελαχιστοποιήσουν την κατανάλωση ενέργειας στην παρακολούθηση του μουσειακού περιβάλλοντος.
Η ανωτέρω διεπιστημονική έρευνα θα υλοποιηθεί με τον συγκερασμό σκληρών και ήπιων επιστημών και μηχανικής. Οι συμμετέχοντες στην υλοποίηση του προγράμματος προέρχονται από τον ακαδημαϊκό χώρο, από καινοτόμες βιομηχανίες, από Ινστιτούτα Συντήρησης με συμμετοχή καταρτισμένων συντηρητών, από μουσεία με συλλογές που χρήζουν άμεσης συντήρησης, από δημόσιους φορείς καθώς και φορείς χάραξης πολιτικής για την ενίσχυση της διάχυσης των αποτελεσμάτων της έρευνας και την πραγματοποίηση δραστηριοτήτων κατάρτισης των ενδιαφερομένων στις νέες μεθόδους.
