«Αυτή η διακήρυξη είναι μία έκκληση για τη δρομολόγηση ενός φιλόδοξου Ευρωπαϊκού εγχειρήματος μεγάλης κλίμακας για τη δημιουργία των «Μεγάλων Δεδομένων του Παρελθόντος» που θα μετατρέψει τον πολιτισμό μας, τις παραδόσεις μας και τα επιτεύγματά μας σε ένα ζωτικής σημασίας πόρο για τη διαμόρφωση του μέλλοντος μας διατηρώντας παράλληλα τη συνοχή και την ταυτότητά μας»
The Time Machine Manifesto
Η σημασία της «Μηχανής του Χρόνου» για την Ευρώπη
Ο ευρύτερος στόχος του ερευνητικού έργου μεγάλης κλίμακας με τον τίτλο “Time Machine”- «Μηχανή του Χρόνου» είναι η ανάπτυξη ενός κατανεμημένου πληροφοριακού συστήματος που θα αποτυπώνει τη διαχρονική Ευρωπαϊκή κοινωνική, πολιτισμική και γεωγραφική εξέλιξη (“Big Data of the Past” – «Μεγάλα Δεδομένα του Παρελθόντος»).
Καθηγήτριας ΠAΔΑ, Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής και Υπολογιστών
Εθνική Εκπρόσωπος του “Time Machine” στην Ελλάδα
Η αξιοποίηση αυτής της ψηφιακής και υπολογιστικής υποδομής θα μετατρέψει την ιστορία, την πολυγλωσσία και την πολυπολιτισμικότητα της Ευρώπης σε ένα κοινωνικό και οικονομικό πόρο που θα συμβάλλει στη διαμόρφωση του κοινού μέλλοντος.
Η διακήρυξη της Μηχανής του Χρόνου (Time Machine Manifesto) καλεί τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τους ευρωπαϊκούς οργανισμούς να υποστηρίξουν τη δρομολόγηση του έργου μέσω του προγράμματος-πλαισίου για την Έρευνα και Καινοτομία Horizon, καθώς και άλλων προγραμμάτων ευρωπαϊκής, εθνικής ή περιφερειακής χρηματοδότησης.
Το «Οικοσύστημα της Μηχανής του Χρόνου»
Άμεση υπήρξε η ανταπόκριση ακαδημαϊκών, ερευνητικών δημόσιων και ιδιωτικών φορέων στη διακήρυξη, με αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας κοινότητας της «Μηχανής του Χρόνου», η οποία εξελίσσεται γοργά σε ένα «Οικοσύστημα της Μηχανής του Χρόνου», (“Time Machine Ecosystem”) και αποτελείται από επιστήμονες, ερευνητές, καινοτόμους επιχειρηματίες και άλλους βασικούς παράγοντες της Κοινωνίας των Πολιτών.
Αυτή τη στιγμή το Οικοσύστημα της Μηχανής του Χρόνου περιλαμβάνει περισσότερους από 500 οργανισμούς από 34 χώρες, εκ των οποίων:
· Περίπου 200 ακαδημαϊκά κει ερευνητικά ιδρύματα
· Περισσότεροι από 100 οργανισμοί από τον Τομέα GLAM (Galleries, Libraries, Archives, Museums – Γκαλερί, Βιβλιοθήκες, Αρχεία, Μουσεία)
· Περίπου 100 επιχειρήσεις του Ιδιωτικού Τομέα
· Θεσμικά όργανα όπως: το Ιταλικό Υπουργείο Πολιτισμού και το Γαλλικό Υπουργείο Οικολογικής Μετάβασης και Αλληλεγγύης, το Περιφερειακό Γραφείο της UNESCO στην Ευρώπη για τις Επιστήμες και τον Πολιτισμό, Εθνικοί Πολιτιστικοί Οργανισμοί του Βελγίου, των Κάτω Χωρών κ.ά.
· Ενώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών και της βιομηχανίας όπως: η Europa Nostra και η Big Data Value Association (BDVA).
Το Όραμα και οι στόχοι
Το επιστημονικό όραμα της Μηχανής του Χρόνου είναι δομημένο γύρω από τα Μεγάλα Δεδομένα του Παρελθόντος. Ο απώτερος στόχος είναι η ανάπτυξη της τεχνολογίας και των υποδομών για τη διεξαγωγή μαζικών ψηφιοποιήσεων και την επεξεργασία πηγών πολιτιστικής κληρονομιάς.
Το πλαίσιο της Μηχανής του Χρόνου διαμορφώνεται γύρω από 4 βασικούς στόχους:
· Να αντιμετωπίσει τις μεγάλες επικείμενες επιστημονικές και τεχνολογικές προκλήσεις.
· Να αναπτύξει και να λειτουργήσει τη μεγάλης κλίμακας διαμοιρασμένη υποδομή της Μηχανής του Χρόνου.
· Να μετατρέψει τα ερευνητικά αποτελέσματα σε πλατφόρμες καινοτομίας σε πολλά υποσχόμενες περιοχές εφαρμογής.
· Να μεγιστοποιήσει την προβολή σε όλες τις κρίσιμες ομάδες-στόχους και να στηρίξει τη χρήση των ερευνητικών αποτελεσμάτων.
Συνεπώς, η Μηχανή του Χρόνου αποτελείται από 4 πυλώνες με τις αντίστοιχες θεματικές περιοχές:
1. Πυλώνας 1: Επιστήμη και Τεχνολογία για τα Μεγάλα Δεδομένα του Παρελθόντος
1.1.Δεδομένα
1.2. Συστήματα Υπολογιστών
1.3. Θεωρία
2. Πυλώνας 2: Λειτουργία της Μηχανής του Χρόνου
2.1. Υποδομή
2.2. Διαχείριση Κοινοτήτων
2.3. Τοπικές Μηχανές του Χρόνου
3. Πυλώνας 3: Τρόποι Εκμετάλλευσης
3.1. Ακαδημαϊκή Γνώση
3.2. Εκπαίδευση
3.3. Πλατφόρμες εξειδικευμένης εκμετάλλευσης και χρήσης (GLAM, «έξυπνες πόλεις» και αστικός σχεδιασμός, πολιτιστικές και δημιουργικές βιομηχανίες κ.ά.)
4. Πυλώνας 4: Προβολή και Καινοτομία
4.1. Διάδοση Ερευνητικών Αποτελεσμάτων
4.2. Νομικά Θέματα και Δεοντολογία
4.3. Μεταφορά Γνώσης
4.4. Δομές Υποστήριξης της Εκμετάλλευσης
Η Δράση Συντονισμού και Υποστήριξης
Ήδη, το αναπτυσσόμενο οικοσύστημα έχει αρχίσει να διαμορφώνει ιδέες για ερευνητικά θέματα γύρω από τη Μηχανή του Χρόνου στα πλαίσια του τομέα Μελλοντικών και Αναδυόμενων Τεχνολογιών του Horizon 2020.
Για τον λόγο αυτό, δημιουργήθηκε η Δράση Συντονισμού και Υποστήριξης (Coordination and Support Action –CSA) η οποία στοχεύει να αναπτύξει συγκεκριμένες ατζέντες Έρευνας και Καινοτομίας. Η CSA λειτουργεί από τον Μάρτιο του 2019 έως και τον Φεβρουάριο του 2020.
Η συνέχεια της συνεργασίας μεταξύ των φορέων μετά το πέρας της CSA διασφαλίζεται από τον Οργανισμό της Μηχανής του Χρόνου (Time Machine Organization – TMO), ο οποίος εδρεύει στη Βιέννη και είναι ο οργανισμός που θα διασφαλίζει την οικονομική ανεξαρτησία, καθώς και τη διατομεακή επικοινωνία και τις συνεργασίες. Με τη συμμετοχή τους στον ΤΜΟ, τα μέλη του οικοσυστήματος της Μηχανής του Χρόνου έχουν τη δυνατότητα να συμμετάσχουν:
· στην διαχείριση της ερευνητικής πρωτοβουλίας «Μηχανή του Χρόνου»,
· τον ορισμό δράσεων Έρευνας και Καινοτομίας,
· την υλοποίηση των δράσεων αυτών και
· την ανάπτυξη νέων ερευνητικών πρωτοβουλιών στο πλαίσιο κοινών ενδιαφερόντων.
Το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής είναι μέλος του ΤΜΟ από τον Μάιο του 2019 μαζί με άλλους ελληνικούς φορείς, όπως: το ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, το Ιόνιο Πανεπιστήμιο, το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, η Εκπαιδευτική Ραδιοτηλεόραση, κ.α.
Η πρώτη συνάντηση των ελληνικών φορέων – εταίρων πραγματοποιήθηκε στις 9 Ιανουαρίου 2020 στις εγκαταστάσεις του Εθνικού Κέντρου Έρευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος», υπό τον συντονισμό των εθνικών εκπροσώπων της Ελλάδας, Ελένης Γαλιώτου, καθηγήτριας στο Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής και Υπολογιστών του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, Βασίλη Γάτου, Διευθυντή Ερευνών του Ινστιτούτου Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών του Εθνικού Κέντρου Έρευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος», και Έλενας Παπαλεξίου, επίκουρης καθηγήτριας στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.
Η συμμετοχή στον ΤΜΟ δίνει στους φορείς τη δυνατότητα για ανάληψη ερευνητικών πρωτοβουλιών και συνεργειών στους τομείς της Ψηφιοποίησης της Πολιτιστικής Κληρονομιάς, των Δεδομένων Μεγάλης Κλίμακας, της Τεχνητής Νοημοσύνης και της Μηχανικής Μάθησης, των Ανοιχτών Δεδομένων κ.α. Επίσης, αναμένεται να προωθήσει τη χρήση της πληροφορικής στις Ανθρωπιστικές Επιστήμες και να συμβάλλει στη δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης για το νέο επάγγελμα του ειδικού στις Ψηφιακές Ανθρωπιστικές Επιστήμες (Digital Humanities Expert).
Πηγές:
• Time Machine: http://www.timemachine.eu
• Time Machine Manifesto: https://documents.icar-us.eu/documents/2019/05/time-machine-manifesto.pdf
