Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Υγείας, που είναι στις 7 Απριλίου, το «Βλέμμα στο περιβάλλον», ήρθε σε επικοινωνία με την Κωνσταντίνα Σκαναβή, Καθηγήτρια Επικοινωνίας για θέματα Περιβάλλοντος και Προαγωγής Υγείας στο Τμήμα Δημόσιας και Κοινοτικής Υγείας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, για να μας εκθέσει τις απόψεις της για το μεγάλο θέμα που απασχολεί τον Πλανήτη.
Το εβδομαδιαίο αυτό Τεύχος “Βλέμμα στο περιβάλλον” στέλνεται στον κυβερνητικό εκπρόσωπο και το επιτελείο του, καθώς και σε διάφορα άλλα μέλη της κυβέρνησης και μετά προωθείται σε διάφορους φορείς και σε κάποιους ιδιώτες, που έχουν εκφράσει ενδιαφέρον.
Με πρόθεση να προβάλλονται οι θέσεις των επιστημόνων, ειδικά στα ευαίσθητα θέματα της επικαιρότητας που καλούμαστε να ζήσουμε ως πρωταγωνιστές της και που αφορούν στο ζωτικό αγαθό της Υγείας, το κείμενο που ακολουθεί αποτελεί μια αφορμή να φανούν, μέσα από το λόγο ανθρώπων που εργάζονται πάνω στο Περιβάλλον και την Υγεία, οι προεκτάσεις όλων αυτών των αλλαγών που βιώνουμε και που ενδεχομένως αποτελέσουν την αρχή μια Νέας Εποχής στις συνήθειες, στις διαπροσωπικές σχέσεις και τον Πολιτισμό μας.
Παρακάτω ακολουθεί το κείμενο της κυρίας Σκαναβή:
«Πιο απλά δε λέγεται…μένουμε στο σπίτι όσο το δυνατόν περισσότερο, πλένουμε τα χέρια μας συχνά και σχολαστικά και παραμένουμε συνδεδεμένοι με την οικογένεια και τους φίλους μας χωρίς φυσική επαφή.
Εν μέσω της πανδημικής κρίσης, ενισχυμένοι με κοινοτικό πνεύμα και πράξεις καλοσύνης, αγοράζουμε χρόνο. Δε θέλουμε να προσβληθούμε όλοι ταυτόχρονα από τον κορωνοϊό, ώστε να καταλήξουμε όλοι μαζί στα νοσοκομεία για περίθαλψη και να σπρώξουμε το υγειονομικό σύστημα σε κατάρρευση.
Αγοράζουμε χρόνο για να στελεχωθεί το σύστημα υγείας πιο δυναμικά.
Αγοράζουμε χρόνο για να βελτιωθεί ο καιρός και να μην έχουμε συγχρόνως και την απειλή της εποχικής γρίπης.
Αγοράζουμε χρόνο για την ανακάλυψη αποτελεσματικότερης θεραπείας.
Προσμένουμε με αγωνία το νέο εμβόλιο.
Οι ζωές μας είναι δέσμιες της συνήθειας. Οι συνήθειες είναι πολύ αποτελεσματικές στο να δουλεύουμε, να φροντίζουμε όσους αποτελούν το δικό μας μικρόκοσμο, και να επιτυγχάνουμε τους στόχους μας. Αυτό που πάντα προκαλεί σοκ σε κάθε εδραιωμένο σύστημα είναι η αλλαγή αυτών των συνηθειών.
Οι άνθρωποι ανάλογα με το πολιτιστικό, κοινωνικό-οικονομικό, εκπαιδευτικό, πολιτισμικό επίπεδο τους, δουλεύουν και ταξιδεύουν με διαφορετικό τρόπο, δρουν διαφορετικά στην καθημερινή ρουτίνα τους και στο ρυθμό της ζωής.
Σε κάθε κίνησή μας εμφανίζονται οι συνήθειες που έχουμε υιοθετήσει από την μέχρι τώρα πορεία μας στον πλανήτη γη.
Και ξαφνικά αναγκαζόμαστε να κάνουμε τα πράγματα διαφορετικά, διαμορφώνοντας νέες συνήθειες.
Αυτή η αλλαγή δημιουργεί άγχος σε πολλαπλά επίπεδα και χρειάζεται χρόνος ώστε να απορροφήσει το σύστημά μας τον κραδασμό μιας τόσο ξαφνικής αλλαγής.
Αυτός είναι ο χρόνος, που με κάθε τρόπο, προσπαθούμε στην τρέχουσα πανδημία να κερδίσουμε!
Οι κραδασμοί στο κάθε σύστημα μπορούν να επιφέρουν αποτελέσματα διαρκείας στις αξίες των ανθρώπων.
Γνωρίζουμε ότι οι κοινωνίες που διήλθαν από πολέμους παρήγαγαν ισχυρότερους δεσμούς μεταξύ των ατόμων.
Αυτή η πανδημία απέχει πολύ από τον πόλεμο, αλλά απαιτεί ισχυροποίηση του «όλοι μαζί» ενάντια στον «αόρατο» εχθρό.
Και όταν οι άνθρωποι συνειδητοποιούν ότι η συλλογική επένδυση μπορεί να επιτύχει τον απώτερο στόχο, τότε δίνεται η πολυπόθητη ευκαιρία να οδηγηθούμε στην προσωπική ενδυνάμωση μέσα από την ισχυρή μας συμμετοχή στα της κοινότητας.
Μέσα σε ελάχιστες μόνο εβδομάδες αναγνωρίσαμε τη σημασία ενός επαρκούς συστήματος υγείας, γοητευτήκαμε από τη θεαματική αύξηση των εθελοντών και δωρητών στην οχύρωση του συστήματος υγείας, διαπιστώσαμε τη σημαντική μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, βιώσαμε την εκπαιδευτική στήριξη της on line προσέγγισης, αναγνωρίσαμε ότι πολλές εργασίες μπορούν να πραγματοποιηθούν εξ αποστάσεως, αναλάβαμε τον τιμητικό ρόλο του εργαζόμενου χωρίς την ανάγκη εποπτείας, ξυπνάμε χωρίς ξυπνητήρι, εκτιμήσαμε την αξία του βγαίνω έξω, αφιερώσαμε χρόνο στην οικογένειά μας και εξοικονομήσαμε αδικοχαμένο χρόνο για γραφειοκρατικές διαδικασίες στις συναλλαγές μας με το δημόσιο.
Επίσης μάθαμε να πλένουμε σωστά τα χέρια μας(!), ανακαλύψαμε την αξία της γυμναστικής, βγάλαμε τα κατοικίδια βόλτα με χαρά και όχι καταναγκαστικά.
Η σιωπηλή επανάσταση από τον καναπέ, με όλους μας στην πρώτη γραμμή της αντίστασης, μεταδίδει ηχηρά τα ιδεώδη μας απ’ άκρη σ’ άκρη.
Μια ανθρώπινη αλυσίδα πολιτών, παγκόσμιας συνοχής, πιστεύει πλέον ότι το πλέον πολύτιμο αγαθό είναι η υγεία!
Και έτσι απλά ο SARS-CοV-2 μάς γύρισε τη σελίδα στο βιβλίο της ζωής.
Υποψιάζομαι ότι αργότερα, όταν πολλοί θα κοιτάξουν πίσω, θα δουν ότι αυτό που ζούμε σήμερα, θα ορίζεται ως ορόσημο της εποχής που τα πράγματα άλλαξαν στη ζωή μας.
Δεν έχουμε αντιμετωπίσει μια κατάσταση δημόσιας υγείας αυτής της κλίμακας για τουλάχιστον έναν αιώνα.
Ο τεράστιος ψυχολογικός φόρτος στον παγκόσμιο πληθυσμό έχει δημιουργηθεί από την έκκληση για ατομική δράση.
Οι άνθρωποι ανά τον κόσμο είναι βέβαιο ότι θα χρησιμοποιήσουν τη λοίμωξη COVID-19 ως ισχυρή αφορμή για να ζητήσουν καθολική υγειονομική περίθαλψη και ποιοτική εκπαίδευση για όλους.
Επίσης, θα έχουμε κατανοήσει, με τίμημα την ίδια τη ζωή, ότι η ικανότητα αντίδρασης σε μια πανδημία εξαρτάται περισσότερο από την ηγετική θέση και τη διαφάνεια. Και έτσι θα υπάρξουν επικλήσεις στις παγκόσμιες κυβερνήσεις για να αυξηθεί η διασφάλιση της υγείας στο ίδιο επίπεδο προτεραιότητας με άλλες απειλές, όπως ο πυρηνικός αφοπλισμός και η τρομοκρατία.
Είμαστε μάρτυρες μιας αναδυόμενης επανάστασης ως προς την ισχυροποίηση της δωρεάν πρωτοβάθμιας περίθαλψης.
Οι ψηφιακές τεχνολογίες θα γίνουν ακόμα πιο εμφανείς και πιθανόν να παρατηρήσουμε αύξηση της χρήσης της τηλεϊατρικής, καθώς και των εξετάσεων από το σπίτι, για ασθένειες
όπως η γρίπη ή για υψηλή χοληστερόλη, για χρόνιες παθήσεις, όπως οι καρδιακές και ο διαβήτης, που πλέον από ειδικές έχουν προσχωρήσει στη γενική κατάταξη των παθήσεων. Με αυτή την έννοια, οι πανδημίες είναι εξισορροπητές, επιτρέποντάς μας από τη μία να εντοπίσουμε τι δεν λειτουργεί και χρησιμεύοντας από την άλλη ως σημείο εκκίνησης για αλλαγή και καινοτομία.
Όταν η ιστορία των θετικών ειδήσεων θα γράφεται, κάποιος/α θα ξανα-γράψει ότι «ουδέν κακό αμιγές καλού». Ο κορωνοϊός έχει αλλάξει τη ζωή μας. Έχει αλλάξει και τη μεταξύ μας επικοινωνία. Ποτέ πριν δεν είχε υπάρξει τόση δίψα για αισιοδοξία – και ποτέ άλλοτε δεν υπήρξαν τόσοι πολλοί αναγνώστες που να αναζητούν ρεπορτάζ των «καλών νέων».
Κανείς δε μπορεί να πει με βεβαιότητα πότε ακριβώς θα επιστρέψουμε στην κανονικότητα, αλλά είμαστε μαχητές και πρωταγωνιστές για νέα συστήματα διακυβέρνησης της κοινωνίας, υγειονομικής περίθαλψης και οικονομικής διαχείρισης.
Ο τρόπος ζωής μας και άλλα βιώματα του σήμερα, θα αλλάξουν! Ας μην πάει χαμένη αυτή η κρίση! Ας γίνει η ευκαιρία για έναν κόσμο που θα σέβεται τη ζωή.
Η κρίση COVID-19 μάς αλλάζει με συγκεκριμένους τρόπους. Η κρίση COVID-19 εδραιώνει την πεποίθηση ότι πολίτες και ηγεσία πρέπει να ακούν τους ειδικούς και να λαμβάνουν από κοινού έγκαιρα και αποτελεσματικά μέτρα προστασίας.
Παγκοσμίως, αναγνωρίζεται ότι η επιλογή της κυβέρνησης είναι ο καθρέφτης της σοβαρότητας του κάθε λαού, και κατά συνέπεια οι πολίτες απαιτείται να είναι «ενεργοί στη λήψη αποφάσεων στα κοινά».
Δε μπορώ να δω ότι έτσι ξαφνικά, την επόμενη εβδομάδα ή σε δύο εβδομάδες από τώρα, πώς θα τελειώσει η δοκιμασία μας αυτή, αλλά παραμένω αισιόδοξη και θέλω να διασπείρω αυτή την αισιοδοξία σε όλους όσους μπορώ να προσεγγίσω.
“Μπορούμε να πετύχουμε», γιατί γνωρίζω ότι όλοι δουλεύουμε μαζί. Υπογραμμίζω τη βαθιά μου πίστη ότι στο τέλος αυτής της τρομακτικής ταινίας θα έχουμε γίνει σοφότεροι. Η μνήμη μας όμως χρειάζεται να μην ατονήσει στα χρόνια που θα έρθουν, στις αποφάσεις για θέματα προαγωγής υγείας που θα χρειαστεί να είμαστε διεκδικητικοί.
Καταλήγοντας, υπογραμμίζω ότι έχουμε εξαιρετικά πανεπιστημιακά προγράμματα, όπως αυτό της Δημόσιας και Κοινοτικής Υγείας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, που έχω την μεγάλη τύχη να συμμετέχω. Γνωρίζω με βεβαιότητα ότι έχουμε την τεχνογνωσία να κατευθύνουμε τους δικούς μας φοιτητές στην πρώτη γραμμή της προαγωγής της υγείας.
Έχουμε και την εμπειρία στα θέματα δημόσιας και κοινοτικής υγείας μέσα από τις ήδη επιτυχημένες πρακτικές των αποφοίτων μας. Και όσο και να ακούγεται ότι «παινεύω το σπίτι μας», εγώ επιμένω τώρα, περισσότερο από ποτέ, ότι το πράσινο φως, για να προχωρήσουμε ακάθεκτοι στο ρόλο μας στην πρόληψη και προαγωγή της υγείας, έχει ήδη ανάψει. Η σκυτάλη έχει δοθεί στους πανεπιστημιακούς δασκάλους, ώστε να τρέξουμε τον αγώνα για μια ποιοτική εκπαίδευση, προσιτή σε όλους. Έτσι θα έχουμε πολίτες που θα προωθούν ενεργά την πρόληψη και προαγωγή υγείας για όλους!
Είναι λογικό να αισθάνεσαι φοβισμένη/ος, αλλά το σημαντικό είναι να μη μείνεις στο φόβο.
Μαζί με τις φοιτήτριες και τους φοιτητές μας είμαστε εδώ για συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε την υγεία μέσα από προγράμματα πρόληψης και προαγωγής υγείας, κομμένα και ραμμένα στις ανάγκες των πολιτών μας. Ο κορωνοϊός μάς έμαθε ότι τα μηνύματα για την προαγωγή υγείας, αν δεν επικοινωνηθούν ορθά, χάνονται στη μετάφραση!
Στους αγαπημένους μου φοιτητές διαμηνύω ότι επιβάλλεται να κρατηθούν υγιείς, γιατί εκπαιδεύονται για να αναλάβουν το ρόλο ευθύνης της πρόληψης και της προαγωγής της υγείας.
Υπενθυμίζω: «λαμβάνουμε τις προφυλάξεις και αποφεύγουμε τα πλήθη, μπορούμε να νικήσουμε την απειλή COVID-19».
